Projekt o zmianie ustawy – kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego oraz o prawach konsumenta, w obecnej chwili jest jeszcze w fazie legislacyjnej i nie wiadomo w jakiej ostatecznie formie i kiedy zostanie uchwalony. Jeżeli jednak zmiany zostaną przyjęte, będą to zmiany przede wszystkim na korzyść dłużników.
Projekt przewiduje w pierwszej kolejności skrócenie podstawowego terminu przedawnienia. Terminy przedawnienia są określone głównie w Kodeksie cywilnym. W terminie trzyletnim przedawniają się roszczenia o świadczenia okresowe oraz związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeśli termin nie jest określony przepisami szczególnymi zasadą jest, że roszczenia ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat od daty ich wymagalności. Projekt przewiduje w tym zakresie zmianę skrócenia tego terminu z 10 lat do 6 lat. Zmiana ta w niewielkim jednak stopniu dotyczyć będzie windykacji prowadzonej w stosunku do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Tutaj nadal będzie obowiązywał termin trzyletni.
Istotne jest jednak, że zmiana dotyczyć będzie skrócenia terminu 10 letniego. Termin 10 lat dotyczy także roszczeń stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu. Wedle projektu termin ten ulegnie skróceniu do 6 lat. Zapowiedziany projekt zmian będzie miał więc ogromny wpływ na rynek zarządzania wierzytelnościami. Skrócony termin przedawnienia zobliguje wierzycieli do szybszego prowadzenia postępowań windykacyjnych a tym samym sięgania po nowe narzędzia takie jak np. mediacja czy usługi detektywistyczne mające na celu szybkie odnalezienie majątku dłużnika.
W opracowywanym projekcie przewidziane są także zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego dotyczące egzekucji komorniczej z rachunku bankowego. W chwili obecnej, bank jest zobligowany do niezwłocznego przekazania zajętej kwoty komornikowi, co pozbawia dłużnika możliwości na jakąkolwiek obronę przed nieuzasadnionym zajęciem jego rachunku. Ministerstwo Sprawiedliwości w przedmiotowym projekcie wskazuje, aby kwota zajęta przez komornika trafiała na jego konto nie wcześniej niż po upływie 7 dni. Pozwoli to dłużnikowi, w przypadkach kiedy np. dług został spłacony bądź jest przedawniony, na wniesienia powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego.
Kolejną zmianą, zaproponowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości, jest wzmocnienie praw konsumentów w zakresie przedawnienia roszczeń. Stanowi ona istotną zmianę odnoszącą się do zakazu dochodzenia roszczeń przedawnionych. Obecnie, dłużnik by uchylić się od spłaty zobowiązania musi w trakcie postępowania sądowego zgłosić zarzut przedawnienia. Zmiany w tym zakresie przewidują, iż to wierzyciel chcąc uzyskać tytuł wykonawczy, będzie zobowiązany wykazać, że roszczenie nie jest przedawnione, co sąd będzie badał z urzędu. Dłużnik nie będzie zobowiązany do zgłoszenia zarzuty przedawnienia.
Warto również przedstawić dość nietypowo określone zasady wejścia w życie niniejszej nowelizacji, zgodnie z którymi, roszczenia, które istniały i nie uległy przedawnieniu w dniu wprowadzenia ustawy podlegać będą nowym przepisom. Jeśli termin przedawnienia będzie krótszy niż dotychczasowy, jego bieg rozpocznie się z pierwszym dniem obowiązywania przepisów. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy przedawnienie rozpoczęte w czasie obowiązywania aktualnych przepisów skończyłoby się wcześniej niż przy zastosowaniu nowych. Wówczas przedawnienie biegnie według starych reguł.
W przypadku gdy postępowanie przeciwko konsumentowi w momencie wprowadzenia ustawy będzie w toku, nawet w przypadku, gdy dłużnik wcześniej nie podniósł zarzutu, roszczenie i tak będzie podlegało nowym przepisom. Wobec tego, sądy we wszystkich toczących się sprawach, które dotyczą roszczeń przedawnionych, będą oddalały powództwa.
