Jednym z ważniejszych zagadnień, jakie poruszyli Państwo w ostatnich wiadomościach do nas, jest kwestia, jak to Państwo określają – „odrzucenia spadku” za życia spadkodawcy. Postaramy się zatem wyjaśnić, czy jest to możliwe i na czym polega.
Najczęściej chęć „odrzucenia spadku” wynika z sytuacji, kiedy wiedzą Państwo, że Państwa krewny posiada liczne długi, których z pewnością nie ureguluje za swojego żywota. Oczywiście w takiej sytuacji, zawsze warto podpowiedzieć krewnemu, że istnieje możliwość pozbycia się balastu obciążeń finansowych poprzez przeprowadzenie postępowania upadłościowego. Szkopuł jednak w tym, że są pewne zobowiązania, które nie podlegają umorzeniu w tzw. upadłości konsumenckiej i oczywiście sam dłużnik, musi też mieć wolę przeprowadzenia takiego postępowania.
Co mogą natomiast uczynić Państwo, w sytuacji, w której posiadacie Państwo wiedzę, że żyjący jeszcze krewny posiada liczne długi, aby zabezpieczyć siebie i swoich zstępnych ?.
Jednym ze sposobów jest odrzucenie spadku. Jednakże odrzucenie spadku ma miejsce dopiero po śmierci spadkodawcy. Nie można odrzucić spadku za życia osoby, po której potencjalnie dochodzilibyście Państwo do dziedziczenia. Zgodnie z art. 1012 Kodeksu cywilnego – „Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.” Istnieją jednak przepisy prawa, pozwalające na załatwienie kwestii przyszłego dziedziczenia jeszcze za życia zadłużonego krewnego. Nie jest to oczywiście ww. „odrzucenie spadku”, ale często mylone z nim – zrzeczenie się dziedziczenia. Do zrzeczenia się dziedziczenia dochodzi w drodze umowy z żyjącym jeszcze potencjalnym spadkodawcą i potencjalnym przyszłym spadkobiercą. Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego, w przeciwnym razie nie będzie ważna. Zgodnie z art. 148 kodeksu cywilnego „Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.” Co niezwykle istotne, taka umowa uchroni także Państwa zstępnych przed koniecznością przyszłego odrzucania przez nich spadku. Zgodnie bowiem z Art. 1049 kodeksu cywilnego:
§ 1. Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się, chyba że umówiono się inaczej.
§ 2. Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.
Niestety jedyną i główną wadą tej instytucji, jest to, że wolę zawarcia tej umowy muszą wyrazić obie strony, tj. zarówno zrzekający się jak i spadkodawca, po którym następuje zrzeczenie. Obie strony muszą też razem stawić się przed notariuszem, co niestety nie w każdym przypadku będzie możliwe.
