Zmiany w prawie pracy w związku z CVOID-19 – tarcza antykryzysowa.
- Badania lekarskie i ich ważność
Badania lekarskie, których ważność upłynęła 07.03.2020 r. zachowują ważność do upływu 60 dni lub do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Po odwołaniu stanu epidemii pracownik i pracodawca zobowiązani są odpowiednio skierować oraz udać się na badania i wykonać je w czasie nie dłuższym niż 60 dni od odwołania stanu zagrożenia.
- Obcokrajowcy pracujący w Polsce
Obcokrajowcy, mogą na czas epidemii przedłużyć wizę lub pozwolenie na pobyt czasowy. Co ważne wnioski powinny być składane w terminie legalnego pobytu a nie po jego upłynięciu. Do końca epidemii potwierdzeniem legalności pobytu cudzoziemców na terenie Polski będzie właśnie potwierdzenie nadania wniosku o przedłużenie ważności wizy/pobytu tymczasowego.
- Czy pracodawca może zwolnić pracownika z powodu koronawirusa?
- Pracownika z umową na czas określony:
Tak. W przypadku tej umowy pracodawca nie musi nawet wskazywać przyczyny zwolnienia.
- Pracownika z umową na czas nieokreślony:
Tak. W związku z CVOID – 19 pracodawca ma prawo zmniejszyć ilość osób zatrudnionych. Jeśli pandemia ma duży wpływ na działalność pracodawcy może on przeprowadzić zwolnienia grupowe (firmy zatrudniające powyżej 20 osób)( Dz. U. 2003 Nr 90 poz. 844 )
- Pracownika z umową zlecenie:
Tak. Jeżeli koronawirus ma wpływ na działalność zleceniodawcy.
- Pracownika z umową o dzieło :
Tak. Umowa o dzieło jest tzw. umową rezultatu. Zlecający może odstąpić od umowy i wypłacić wynagrodzenie pomniejszając je o to, co wykonawca zaoszczędził, czyli kwotę np.: nieużytych materiałów.
- Pracownika poddanego kwarantannie :
Nie. Pracownik poddany kwarantannie zachowuje prawo do wynagrodzenia na czas choroby, jeśli dostarczy L4 z powodu zarażenia CVOID-19, czyli jest to usprawiedliwiona nieobecność w pracy. ( art. 41 Kodeksu Pracy ). Pracodawca ma prawo zwolnić po odbyciu kwarantanny, ale bezpośrednim powodem zwolnienia nie może być przebywanie pracownika na kwarantannie.
- Pracownika chorego na CVOID-19:
Tak, ale tylko po upływie określonych w ustawie okresów. Zgodnie z art. 53 Kodeksu Pracy pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim , które trwa:
- Dłużej niż 3 miesiące jeśli pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż pół roku.
- Gdy zwolnienie jest dłuższe niż 182 dni lub 270 dni( okres 270 dni dotyczy kobiet w ciąży,lub w przypadku chorych na gruźlicę).
- Urlop a koronawirus:
Wysyłanie pracownika na urlop z powodu pandemii jest niezgodne z prawem, pracodawca ma prawo decydować o urlopie pracownika tylko jeśli:
- Pracownik jest w trakcie wypowiedzenia umowy o pracę ( art. 167[1] Kodeksu pracy)
- Pracownik ma zaległy urlop (art. 168 Kodeksu pracy )
Pracodawca może jednak wysłać na urlop w narzuconym przez siebie terminie, jeśli pracownik się na to godzi.
Ponadto pracodawca nie może odmówić przełożenia urlopu, chyba, że firma ma rozpisany plan urlopowy. W takim wypadku wiąże on pracownika i może zostać przesunięty jeśli pracownik jest chory i/lub poddany kwarantannie w związku z chorobą zakaźną ( art. 165 Kodeksu Pracy)
Pracodawca może odmówić pracownikowi przyznania urlopu, a nawet odwołać już rozpoczęty, jeżeli absencja osoby zatrudnionej narażałaby firmę na straty ( art. 167 , par. 1 Kodeksu Pracy ).W takim wypadku pracodawca ma obowiązek zwrócić pracownikowi koszty już poniesione w związku z urlopem np.: oddać pieniądze za zakupione bilety lotnicze ( art. 167, par. 2 Kodeksu Pracy)
- Koronawirus a konieczność opieki nad dzieckiem lub osobą niepełnosprawną (zgodnie z tarczą antykryzysową z dnia 31.03.2020 r.) :
Pracujący rodzice/opiekunowie prawni, którzy z powodu zamknięcia szkół, przedszkoli, braku niani i.t.p. stanęli przed koniecznością osobistej opieki nad dzieckiem przysługuje :
- Jeśli dziecko ma 8 i mniej lat :
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres 14 dni (wnioski o taki zasiłek składa się u pracodawcy, a rodzice/opiekunowie prawni samozatrudnieni bezpośrednio w ZUS-ie).
- Jeśli dziecko ma więcej niż 8 lat można w wyniku uzgodnień z pracodawcą można wykorzystać:
2 dni opieki nad dzieckiem do lat 14
4 dni urlop na żądanie
urlop wypoczynkowy
Pracującym rodzicom/opiekunom prawnym zajmujących się niepełnosprawnymi przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy w wymiarze 14 dni, jeśli opiekują się :
- dzieckiem z orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, które mają mniej niż 18 lat
- dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności do 16 lat
- dzieckiem niepełnosprawnym z potrzebą kształcenia specjalnego
- dorosłym niepełnosprawnym
- Praca zdalna
Pracodawca- w celu przeciwdziałania wirusowi – może polecić pracownikowi wykonanie pracy zdalnej. Ogólne warunki pracy zdalnej:
- Pracownik nie może odmówić oddelegowania do pracy w tej formie
- Na pracodawcy spoczywa obowiązek zaznajomić pracownika ze sposobem wykonywania pracy oraz zasadami jej bezpieczeństwa ( art.94 Kodeksu pracy )
- Pracodawca wyposaża pracownika w narzędzia i materiały niezbędne do jej wykonania, czyli np.: służbowy laptop ( art. 104, par. 1 Kodeksu Pracy )
- Jeżeli podczas wykonywania pracy zdalnej zdarzy się wypadek to jest on traktowany jako wypadek przy pracy,
- Praca zdalna niekoniecznie musi być wykonywana w domu a w miejscu bezpiecznym dla pracownika,
- Pracownik ma prawo do odstąpienia od pracy zdalnej jeśli jej warunki zagrażają jego życiu lub zdrowiu ( art. 210 Kodeksu Pracy). W przypadku CVOID-19 chodzi o realne zagrożenie dla konkretnej osoby, a nie sytuację całego kraju)
- Czas pracy ( zgodnie z tarczą antykryzysową z dnia 31.03.2020 r.):
Pracodawca – w związku ze spadkiem obrotu przedsiębiorstwa wynikających z CVOID-19 – może:
- Obniżyć wymiar czasu pracy pracownika o 20 %, jednak nie więcej niż do pół etatu, przy czym wynagrodzenie za obniżony czas pracy nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Przy tak obniżonym czasie pracy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dofinansuje maksymalnie do wysokości 40 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę z poprzedniego kwartału oraz pokryje składki na ubezpieczenie społeczne należące do pracodawcy czyli ok. 2452 zł. Świadczenie to będzie przysługiwać na okres 3 miesięcy, chyba, że w związku z CVOID-19 trzeba będzie ten okres przedłużyć.
Pracodawcy poszkodowani przez CVOID-19, a którzy nie zalegają ze składkami na ubezpieczenie społeczne, zdrowotnymi i innymi będą mogli :
- Ograniczyć nieprzerwany odpoczynek dobowy pracowników do nie mniej niż 8 godzin oraz ograniczyć nieprzerwany tygodniowy odpoczynek pracowników do nie mniej niż 32 godzin z obowiązkiem zapewnienia okresu zrównoważonego odpoczynku w czasie do 8 tygodni.
- Wprowadzić równoważony czas pracy do maksymalnie 12 godzin dziennie, jednak w tym wypadku pracodawca musi oddać godziny innego dnia lub dać dzień wolny
- Dla samozatrudnionych ( zgodnie z tarczą antykryzysową z dnia 31.03.2020 r)
- Całkowite zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne lub ich odroczenie za okres 3 miesięcy (marzec, kwiecień, maj).
- Nieopodatkowane i nieoskładkowane świadczenie w wysokości 80 % minimalnego wynagrodzenia czyli ok. 2080 zł (pod warunkiem , że przychody samozatrudnionego spadły o co najmniej 15 % w stosunku do miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku i którego przychody były w związku z tym niższe niż 15 861 zł oraz samozatrudniony rozpoczął działalność przed 01.02.2020 r.)
- Samozatrudnieni, którzy zawiesili działalność po 31.01.2020 r. i są w stanie wykazać, że w ostatnim miesiącu prowadzenia działalności przychód nie przekroczył 15 861 zł mogą liczyć na 2080 zł nieoskładkowanego i nieopodatkowanego świadczenia.
Wszystkie wnioski w tej sprawie kierowane do ZUS-u nie później niż do 30.06.2020 r.
- Dla osób na umowach cywilonprawnych (zgodnie z tarczą antykrysysową z dnia 31.03.2020 r.) :
- Nieopodatkowane i nieoskładkowane świadczenie w wysokości 80 % minimalnego wynagrodzenia, czyli ok. 2080 zł (jeśli udowodni zawarcie umowy po 01.02.2020 r. a przychód w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku nie przekroczył 15681 zł)
- Jeśli przychód w związku z CVOID-19 w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku do ZUS-u był niższy niż 1300 zł to świadczenie wynosi sumę wynagrodzeń z tytułu umów cywilnoprawnych
- Dla mikrofirm zatrudniających mniej niż 9 osób:
Państwo przejmuje pokrycie składek do ZUS dla przedsiębiorcy i pracujących dla niego osób na okres 3 miesięcy ( marzec, kwiecień , maj). Dotyczy to składek zdrowotnych, społecznych, funduszu pracy, gwarantowanych świadczeń pracowniczych z zachowaniem praw do świadczeń zdrowotnych i ubezpieczenia społecznego dla przedsiębiorcy i jego pracowników.
- Dla pracownikach na umowie na czas określony i nieokreślony ( zgodnie z tarczą antykryzysową z dnia 31.03.2020 r.):
- Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym spowodowanym CVOID-19 przysługuje prawo bo wynagrodzenia za okres przestoju, które ma wynosić nie mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
- Pracodawca ma prawo, ale tylko za zgodą pracownika skrócić czas pracy o 20 % , jednak nie więcej niż do pół etatu, przy czym wynagrodzenie za obniżony czas pracy nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Przy tak obniżonym czasie pracy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dofinansuje maksymalnie do wysokości 40 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę z poprzedniego kwartału oraz pokryje składki na ubezpieczenie społeczne należące do pracodawcy czyli ok. 2452 zł. Świadczenie to będzie przysługiwać na okres 3miesięcy ,chyba, że w związku z CVOID-19 trzeba będzie ten okres przedłużyć.
- Jeśli pracodawca korzysta z dofinansowania postoju lub skróconego czasu pracy to nie może zwolnić pracownika
- Obowiązki pracodawcy w przeciwdziałaniu CVOID-19 :
- Pracodawca ma obowiązek wyposażyć pracownika w rękawiczki ochronne lud płyn dezynfekujący, a najlepiej także i w maseczki ochronne
- Pracodawca ma obowiązek utrzymać bezpieczny odstęp między stanowiskami pracy.
- Jeżeli jest taka możliwość można wysłać oddelegować pracownika do pracy zdalnej w miejscu dla niego bezpiecznym, zapewniając mu przy tym potrzebne narzędzia oraz materiały.
